Một số kỹ thuật dạy học tích cực giúp phát triển tư duy

Trong lĩnh vực giáo dục, việc tạo ra một môi trường tích cực và đầy phấn khởi cho học viên là một yếu tố quan trọng để khuyến khích sự hứng thú và động lực học tập. Một số kỹ thuật dạy học tích cực đã được phát triển ngày nay giúp giáo viên thúc đẩy sự tương tác tích cực, sự tò mò và sáng tạo của học sinh. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ tìm hiểu một số kỹ thuật dạy học tích cực giúp phát triển tư duy và niềm đam mê khám phá vô tận.

Thế nào là kỹ thuật dạy học tích cực?

Kỹ thuật dạy học tích cực là các kỹ thuật, cách tiếp cận giảng dạy nhằm tạo ra một môi trường tích cực, khuếch tán sự hứng thú và nâng cao động lực học tập của học trò. Thay vì tập trung vào việc chỉ ra lỗi lầm và điểm yếu, kỹ thuật này tập trung vào việc nhìn nhận và tôn trọng những nỗ lực, sáng tạo của học viên. Bằng cách tạo niềm tin, khích lệ sẽ hỗ trợ giáo viên khai phá sự tự tin và năng lực đột phá của họ. Từ đó giúp họ nâng cao kỹ năng và phát triển hơn trong học tập và cuộc sống.

Kỹ thuật dạy học tích cực có gì khác so với dạy học truyền thống?

Kỹ thuật dạy học tích cực và dạy học truyền thống đều mang mục đích nâng cao giá trị, năng lực của học sinh viên. Mỗi kỹ thuật đều giúp họ phát triển tư duy và đưa nền giáo dục lên đỉnh cao. Để đáp ứng với thời đại ngày nay, kỹ thuật dạy học đã trở nên chiếm ưu thế hơn. Nó có những khác biệt nổi bật như:

• Tạo ra môi trường học tập – nơi học viên được nhìn nhận và phát triển theo tố chất và khả năng riêng của mình thay vì tạo áp lực và cạnh tranh.
• Xây dựng niềm tin và sự tự tin trong khả năng của học viên.
• Thay vì truyền đạt kiến thức theo khuôn khổ, nó tạo nên sự tò mò và khám phá giúp học viên sáng tạo và khai mở trí tuệ.
• Tạo môi trường làm việc nhóm thay vì tập trung vào cá nhân.
• Áp dụng của công nghệ và tài nguyên đa dạng.

-> Tham khảo: Các phần mềm quản lý điểm – thời khóa biểu hiệu quả 

Ý nghĩa của kỹ thuật dạy học tích cực

Kỹ thuật dạy học tích cực giúp học viên phát triển các kỹ năng quan trọng như tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm. Ngoài ra, việc áp dụng kỹ thuật dạy học tích cực trong giảng dạy cũng giúp giáo viên đưa ra những bài giảng hấp dẫn hơn, nâng cao hiệu quả giảng dạy. Vì vậy, sử dụng kỹ thuật dạy học này là một phương pháp giảng dạy đáng để thử.

Một số kỹ thuật dạy học tích cực phổ biến

Một số kỹ thuật được áp dụng rộng rãi trong các trường học hiện nay. Đây là một cách tiếp cận tích cực đối với giáo dục, nơi mà những học viên có thể học tập và phát triển bản thân thông qua một loạt các kỹ thuật khác nhau. Sau đây, chúng tôi sẽ giới thiệu một số kỹ thuật dạy học tích cực phổ biến giúp mọi người hiểu rõ, áp dụng chúng hàng ngày.

Kỹ thuật động não (Brainstorming)

Kỹ thuật động não (kỹ thuật tư duy nhóm) giúp giải quyết vấn đề bằng cách sử dụng trí não của nhiều người cùng nhau. Khi sử dụng kỹ thuật này, giáo viên sẽ yêu cầu học viên đưa ra các ý tưởng, suy nghĩ hoặc giải pháp liên quan đến chủ đề thảo luận. Từ đó, họ sẽ tổ chức, tích hợp các ý kiến ​​và ý tưởng của từng học viên để tạo ra một bản tóm tắt chỉnh chu.

Kỹ thuật XYZ (kỹ thuật 365)

Kỹ thuật XYZ là một thủ thuật giúp X học viên giải quyết bài toán hoặc vấn đề bằng cách đặt ra Y ý kiến, câu hỏi trong khoảng thời gian Z. Những câu hỏi, ý kiến này giúp cho học viên suy nghĩ sâu hơn về vấn đề và cùng nhau tìm ra các giải pháp khác nhau. Kỹ thuật dạy học tích cực này giúp học sinh nâng cao khả năng phát triển tư duy và xử lý tình huống dễ dàng, trơn tru.

Kỹ thuật mảnh ghép (Jigsaw)

Kỹ thuật mảnh ghép xây dựng tính học tập và nghiên cứu của bản thân thông qua các hoạt động tập trung chuyên sâu vào các vấn đề cụ thể. Giáo viên sẽ chia lớp thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm sẽ tập trung khai phá vào một phần khác nhau của chủ đề được đưa ra. Sau đó, các nhóm sẽ phải hợp tác với nhau để tìm hiểu được toàn bộ vấn đề và trình bày báo cáo hoàn chỉnh cho cả lớp.

Kỹ thuật khăn trải bàn

Kỹ thuật khăn trải bàn tạo sự tương tác tích cực giữa các học viên trong lớp. Phương pháp này giúp tăng cường sự tham gia, trao đổi ý kiến ​​và hỗ trợ trong lớp học. Cách thực hiện của kỹ thuật dạy học tích cực này như sau:

• Dụng cụ: khăn trải bàn, giấy (bảng viết), bút viết.
• Bước đầu: giảng viên chuẩn bị khăn trải bàn để trước lớp và khởi động chủ đề bằng một câu hỏi hoặc tình huống.
• Bước tiếp theo: học viên chua ra thành các nhóm nhỏ, ghi lại ý kiến, ý tưởng của mình.
• Bước cuối cùng: học viên tập hợp lại nhằm chia sẻ ý kiến một phiên, thảo luận về chủ đề rồi đúc kết và xem xét lại toàn bộ nội dung cho chỉnh chu.

Kỹ thuật bản đồ tư duy (Sơ đồ tư duy)

Kỹ thuật bản đồ tư duy là một kỹ thuật dạy học tích cực giúp sinh viên dễ dàng hình dung và tổ chức thông tin, suy nghĩ của mình một cách logic. Khi sử dụng kỹ thuật này, sinh viên sẽ tạo hay viết ra những ý tưởng, suy nghĩ trên giấy hoặc các công cụ sao cho dễ dàng hệ thống, dễ nhớ và dễ hiểu.

Kỹ thuật này ngày càng được áp dụng phổ biến vì sự hiệu quả cao của nó. Vì thế, để sử dụng kỹ thuật này một cách tiện lợi và nhanh chóng, Mona đã cho ra mắt phần mềm quản lý giáo dục Mona eLMS. Phần mềm này ngoài nâng cao công tác quản lý nó còn hỗ trợ học viên tạo sơ đồ tư duy vô cùng tiện lợi và hữu hiệu. Tính năng tạo sơ đồ tư duy trong phần mềm đem lại nhiều lợi ích như:

• Tiện lợi trong việc ứng dụng triệt để siêu đẳng về trí nhớ của mỗi cá nhân bởi sự hỗ trợ chuyên nghiệp và nhanh nhạy của phần mềm.
• Kích thích trí tưởng của cả hai bán cầu não nhờ những gợi ý dẫn dắt của phần mềm.
• Nâng cao tính chặt chẽ, nhất quán trong tư duy của cá nhân tạo nên sơ đồ.

Phần mềm Mona eLMS đã và đang đem lại các giá trị chất lượng cho nền giáo dục cụ thể là giáo viên và cá nhân. Việc phần mềm có tích hợp kỹ thuật dạy học tích cực này cũng góp phần vào sự phát triển của môi trường giáo dục, giúp liên kết giáo viên với học viên. Hơn thế, mỗi cá nhân học viên có thể đắm mình trong thế giới tưởng tượng, trí sáng tạo thông qua các sơ đồ tư duy đa dạng, phong phú.

Thông tin liên hệ

Kỹ thuật Kipling (5W1H)

Kỹ thuật Kipling là một kỹ thuật dạy học tích cực giúp xác định được các yếu tố quan trọng nhất của vấn đề, sự kiện bằng cách trả lời các câu hỏi 5W1H: “Ai?”, “Cái gì?”, “Khi nào?”, “Ở đâu?”, “Tại sao?” và “Làm thế nào?”. Việc trả lời các câu hỏi này giúp cho học viên hiểu rõ hơn về giá trị cốt lõi của vấn đề và áp dụng kiến thức vào cuộc sống thực tế, mang lại nhiều bài học và kinh nghiệm.

Kỹ thuật “Bể cá”

Kỹ thuật “Bể cá” là kỹ thuật hỗ trợ giáo viên khuyến khích học viên tham gia tích cực trong quá trình học tập. Khi sử dụng kỹ thuật này, giáo viên sẽ tạo ra một bể cá học viên nhỏ và yêu cầu các học viên bên ngoài tham gia vào việc quản lý và điều hành bể cá này. Qua việc chăm sóc và quan sát các loài cá, sinh viên sẽ học được các kinh nghiệm như:

• Nâng cao khả năng làm việc nhóm.
• Tích luỹ và học hỏi về trách nhiệm và sự quan tâm đến các yếu tố khách quan của môi trường.
• Kỹ năng quan sát và giải quyết vấn đề chính xác.

Kỹ thuật động não ABC

Kỹ thuật động não ABC là một kỹ thuật dạy học tích cực giúp học viên tập trung vào việc xây dựng mối liên kết giữa các ý tưởng, thông tin hoặc dữ liệu khác nhau. Khi sử dụng kỹ thuật này, giáo viên sẽ yêu cầu sinh viên liệt kê các từ bắt đầu bằng chữ cái trong bảng chữ cái (ví dụ: Apple, Ball, Cat) và sau đó yêu cầu họ liên kết các từ này với chủ đề được giảng dạy. Kỹ thuật này giúp học sinh nâng cao sự sáng tạo, mới mẻ của bản thân trong quá trình xây dựng và liên kết từ.

Sử dụng kỹ thuật dạy học tích cực làm việc giảng dạy trở nên hiệu quả, giúp học viên phát triển các kỹ năng quan trọng như tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề, giao tiếp và làm việc nhóm. Bài viết trên có lẽ đã phần nào giúp bạn hiểu rõ sự nổi bật của kỹ thuật này và gợi ý một số kỹ thuật dạy học tích cực phổ biến giúp các bạn ứng dụng vào quá trình giảng dạy và học tập. Hy vọng bài viết của chúng tôi sẽ giúp ích giáo viên trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy và phát triển năng lực tiềm ẩn của mỗi cá nhân trong nền giáo dục.